Middels een brief naar de Eerste Kamer hebben toekomstige (kinder- en jeugd)psychiaters kenbaar gemaakt dat zij zich ernstig zorgen maken over de Jeugdwet in zijn huidige vorm.
De psychiaters in opleiding stellen dat deze wet niet zorgt voor kinderen en jongeren met een psychiatrische stoornis. De beschreven doelstellingen van de wet worden niet behaald. In tegendeel: de gezondheid en privacy van veel van onze patiënten loopt gevaar.
De psychiaters in opleiding hopen dat de Eerste Kamerleden hun bezwaren en overwegingen mee zullen nemen in hun besluitvorming op 11 februari a.s. Hieronder de inhoud van de brief.
Geachte leden van de vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
Momenteel behandelt de Eerste Kamer de Jeugdwet. Deze wet beoogt om hulp aan kinderen en gezinnen te verbeteren zodat geen kind buiten spel komt te staan en veilig kan opgroeien. Deze doelstellingen, die vanzelfsprekend door ons worden onderschreven, zouden door middel van decentralisatie van zorg voor jeugd naar gemeenten behaald moeten worden. Als toekomstige (kinder- en jeugd) psychiaters maken wij ons grote zorgen over het lot van de kinderen waarvoor wij zorg dragen. Wij menen dat het huidige wetsvoorstel de belangen van deze kinderen onvoldoende behartigt. In deze brief willen wij motiveren waarom u de Jeugdwet in zijn huidige vorm niet zou moeten aannemen. Drie rechten staan voor ons centraal, het recht op privacy, recht op hoogwaardige zorg en het recht op gelijkwaardige zorg voor elk kind. Hieronder zullen wij bespreken waarom deze drie rechten niet gewaarborgd zijn in de Jeugdwet aan de hand van drie klinische vignetten.
Recht op privacy
“Cheyenne is 14 jaar. Zij woont momenteel in een crisisopvang nadat haar moeder gevlucht is voor haar man vanwege huiselijk geweld. Sinds een jaar gaat zij niet meer naar school. Zij voelt zich somber en heeft veel last van herbelevingen. Cheyenne is altijd alert, zij voelt zich nergens veilig. Cheyenne is sinds een paar maanden gestart met de dagbehandeling voor adolescenten. Elke ochtend wordt zij door de taxi opgehaald. Na een ochtend therapie gaat zij in de middag twee uur naar school. Cheyenne gebruikt medicatie om minder somber te zijn en de grootste angsten te dempen, daarnaast heeft zij individuele gedragstherapie. Cheyenne vindt het heel moeilijk om te praten over haar gedachten en herinneringen”.
Ook in 2015 zullen er kinderen zijn zoals Cheyenne. Deze kinderen en de betreffende gezinnen hebben recht op privacy. Voor kinderen die traumatische ervaringen hebben doorgemaakt is het essentieel dat zij op een veilige plaats kunnen vertellen over deze gebeurtenissen. Dit vertrouwen vormt de basis van de therapie. Het beroepsgeheim is een middel om het recht op privacy te waarborgen. Deze rechten worden omschreven in de grondwet art. 10 lid 3, wet BIG, burgerlijk wetboek art. 457 en in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IRVK) art. 16. Het beroepsgeheim en recht op privacy moet ook gelden als de patiënt het niet eens is met het voorgestelde jeugdhulpaanbod. Voor kinderen en hun ouders kan het schadelijk zijn als zij medische informatie met een niet onder het beroepsgeheim vallende jeugdhulpverlener of een gemeenteambtenaar moeten delen.
Gelijkwaardige zorg voor elk kind
“Mike is een jongen van 15 jaar oud. Hij heeft schizofrenie. Afgelopen jaar is hij acuut opgenomen omdat hij als gevolg van zijn psychose zijn familie heeft bedreigd. Mike is gedwongen opgenomen met een Inbewaringstelling op een afdeling voor acute kinder- en jeugdpsychiatrie. Mike is nu verzekerd van zorg via de zorgverzekeringswet. Hij
en zijn familie kunnen te allen tijde rekenen op passende zorg, waar zij zich ook bevinden in Nederland”.
Op welke zorg kunnen Mike en andere jongeren met een psychotische stoornis rekenen in 2015? In onze visie hebben deze kinderen, ook vanaf 2015 recht op (acuut beschikbare) passende zorg. Onafhankelijk of een gemeente deze zorg heeft ingekocht, van mening is dat het netwerk zelf in staat is zorg te leveren of budgetten zijn overschreden. Gespecialiseerde medisch-psychiatrische zorg moet beschikbaar zijn voor elk kind onafhankelijk van woonplaats of verblijfsstatus van het kind (IRVK art. 2, 3 en 24, Grondwet art. 1). Wij betwijfelen ten zeerste of de omschreven zorgplicht van gemeentes deze rechten voldoende beschermt.
Recht op hoogwaardige zorg
“Madelon is een meisje van 8 jaar, zij zit in groep vijf van het speciaal basisonderwijs. Madelon is afgelopen jaar behandeld op de dagbehandeling van een kinderpsychiatrische kliniek. Madelon heeft een autismespectrum stoornis. Zij is heel angstig en heeft moeite om op school de lessen te volgen en contact met andere kinderen te leggen. Zij
durft niet meer naar school te gaan. Dit levert thuis veel spanningen op. Op de kinderdagbehandeling hebben Madelon en haar ouders veel vaardigheden geleerd. Madelon gaat nu weer naar school. Thuis en op school voelt zij zich weer prettig”.
De behandeling en diagnostiek van de klachten van Madelon en andere kinderen met
ontwikkelingsstoornissen vergt jarenlange opleiding en training. De differentiatie tussen
opvoedingsproblemen en een psychiatrische stoornis kan complex zijn, niet elke jeugdhulpverlener is hiertoe gekwalificeerd. Bij het ingaan van de Jeugdwet bestaat er een reëel risico dat de klachten van Madelon afgedaan worden als een opvoedingsprobleem. De eigen mogelijkheden van het gezin en diens oplossend vermogen kunnen leidend worden in de behandeling. Met deze aanpak is Madelon niet geholpen.
Zij heeft ook na 2015 recht op hoogwaardige zorg zoals omschreven in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind, artikel 24.
Hoogwaardige medische zorg kan enkel geleverd worden door goed opgeleide professionals die in hun werkwijze toetsbaar zijn (Wet BIG). Wij genieten op dit moment een gedegen opleiding tot (kinder- en jeugd) psychiater en maken ons grote zorgen of deze opleiding gewaarborgd blijft. De afzonderlijke instellingen betalen mee aan onze opleiding, kunnen zij dit voortzetten na de overheveling naar de gemeente en de forse bezuinigingen die daarmee gepaard gaan? Steeds minder collega’s kiezen voor ons vak, de onzekere toekomst maar ook de angst dat de gemeente op de stoel van de behandelaar gaat zitten spelen hierin een grote rol. Zonder kinder- en jeugdpsychiaters zullen kinderen met psychiatrische stoornissen niet de zorg kunnen krijgen waarop zij recht hebben.
Samenvatting en conclusie
Door middel van deze brief hebben wij als toekomstige (kinder- en jeugd) psychiaters kenbaar willen maken dat wij ons ernstig zorgen maken over de Jeugdwet in zijn huidige vorm. Deze wet zorgt niet voor kinderen en jongeren met een psychiatrische stoornis. De beschreven doelstellingen van de wet worden niet behaald. In tegendeel: de gezondheid en privacy van veel van onze patiënten loopt gevaar. Wij hopen dat u bovenstaande overwegingen mee wilt nemen in uw besluitvorming.
Hoogachtend,
Namens alle (kinder- en jeugd) psychiaters in opleiding in Nederland,
Namens de Subvereniging Assistenten Psychiatrie (SAP) van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie,
Mw. A.D.H. Luijendijk-Mooiman Mw. W. Ester
Kopie aan:
Leden van de Eerste Kamer
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, t.a.v. staatssecretaris van Rijn
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, directie Curatieve zorg
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, directie Jeugd
Ministerie van Veiligheid en Justitie, t.a.v. staatssecretaris Teeven
Jusd 